บทความนี้จะพาไปรู้จักกับกระบวนการปิดของ “กระดูก” ในแต่ละช่วงวัย พร้อมเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างเพศชายและหญิง รวมถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเติบโตของกระดูก
ความสูงเป็นหนึ่งในลักษณะทางร่างกายที่หลายคนใฝ่ฝันอยากมีมากขึ้น โดยเฉพาะในช่วงวัยเด็กและวัยรุ่นที่ร่างกายยังอยู่ในช่วงการเจริญเติบโต
หลายคนมักสงสัยว่า “เมื่อไรเราจะหยุดสูง?” หรือ “ช่วงวัยไหนที่การเติบโตของกระดูกจะสิ้นสุดลง?”
คำตอบของคำถามเหล่านี้สำคัญมากต่อการวางแผนดูแลสุขภาพและพัฒนาการของร่างกายให้เหมาะสม เพราะความสูงไม่ได้เพิ่มขึ้นตลอดชีวิต แต่จะมีช่วงเวลาที่กระดูกปิดตัวลงอย่างสมบูรณ์ ทำให้การยืดตัวของกระดูกสิ้นสุดลง
ความหมายของ “การปิดของ กระดูก ” (Epiphyseal Closure)
ในกระดูกยาว เช่น กระดูกขา กระดูกแขน จะมีส่วนที่เรียกว่า “แผ่นการเจริญเติบโต” หรือ “Epiphyseal plate”
ซึ่งเป็นบริเวณที่กระดูกยังไม่แข็งตัวเต็มที่และสามารถเพิ่มความยาวได้ การเติบโตของกระดูกจะเกิดขึ้นที่บริเวณนี้ โดยเซลล์กระดูกใหม่จะเกิดขึ้นและยืดความยาวของกระดูก
เมื่อร่างกายเข้าสู่วัยที่เจริญเติบโตเต็มที่ แผ่นการเจริญเติบโตนี้จะเปลี่ยนเป็นกระดูกแข็งตัว และปิดตัว (Epiphyseal closure) ซึ่งหมายความว่ากระดูกจะหยุดยืดตัว และความสูงจะหยุดเพิ่มขึ้น
อายุเท่าไหร่ กระดูก ถึงจะปิด?
โดยทั่วไป กระดูกจะปิดตัวในช่วงอายุที่แตกต่างกันตามเพศและปัจจัยอื่น ๆ ดังนี้
เพศหญิง
- เริ่มเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เร็วกว่าเพศชาย โดยเฉลี่ยอยู่ที่ช่วงอายุ 10-14 ปี
- กระดูกจะเริ่มปิดตัวประมาณอายุ 14-16 ปี
- ในบางรายอาจปิดตัวช้าหรือเร็วขึ้นเล็กน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง
- หลังจากแผ่นการเจริญเติบโตปิดตัวแล้ว ความสูงจะหยุดเพิ่ม
เพศชาย
- เริ่มเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ช้ากว่าเพศหญิง โดยทั่วไปช่วงอายุ 12-16 ปี
- กระดูกจะเริ่มปิดตัวประมาณอายุ 16-18 ปี
- การปิดของกระดูกมักจะช้ากว่าเพศหญิงเล็กน้อย ทำให้เพศชายมักสูงกว่าเพศหญิงในวัยผู้ใหญ่
- หลังการปิดของกระดูก ความสูงจะหยุดเพิ่ม
อายุโดยประมาณของการปิด กระดูก ในส่วนต่าง ๆ
| ชนิดของกระดูก | เพศหญิง (ปี) | เพศชาย (ปี) |
| ต้นขา (Femur) | 14-16 | 16-18 |
| แขนบน (Humerus) | 15-17 | 17-19 |
| หน้าแข้ง (Tibia) | 14-16 | 16-18 |
| สันหลัง (Vertebrae) | 16-18 | 18-20 |
ปัจจัยที่ส่งผลต่อการปิดของกระดูกและความสูง
แม้ว่าจะมีช่วงอายุเฉลี่ยที่กระดูกปิดตัว แต่กระบวนการนี้ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยที่อาจทำให้ความแตกต่างกันในแต่ละบุคคล
1. ฮอร์โมนเพศ (Sex Hormones)
ฮอร์โมนเอสโตรเจนและเทสโทสเตอโรนมีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นและยุติการเติบโตของกระดูก ฮอร์โมนเอสโตรเจนโดยเฉพาะมีส่วนทำให้แผ่นการเจริญเติบโตปิดตัว เมื่อฮอร์โมนนี้เพิ่มขึ้นในช่วงวัยเจริญพันธุ์ กระดูกจะปิดตัวเร็วขึ้น
2. โกรทฮอร์โมน (Growth Hormone)
โกรทฮอร์โมนกระตุ้นการแบ่งเซลล์กระดูกและเพิ่มความยาวของกระดูก แต่เมื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ที่กระดูกเริ่มปิดตัว การหลั่งโกรทฮอร์โมนจะลดลงและการเติบโตหยุดลง
3. โภชนาการ
อาหารที่สมดุลและมีแคลเซียม วิตามินดี และโปรตีนเพียงพอช่วยเสริมสร้างกระดูกให้แข็งแรงและกระตุ้นการเติบโต
4. สุขภาพทั่วไปและโรคประจำตัว
โรคบางชนิด เช่น โรคฮอร์โมนผิดปกติ หรือภาวะขาดสารอาหาร อาจทำให้การเจริญเติบโตล่าช้าหรือหยุดชะงัก
5. กิจกรรมทางกายและการออกกำลังกาย
การออกกำลังกาย เช่น ว่ายน้ำ วิ่ง หรือเล่นบาสเกตบอล ช่วยกระตุ้นการหลั่งโกรทฮอร์โมนและเสริมสร้างความแข็งแรงของกระดูก
กระดูกปิดแล้วสูงได้อีกไหม?
คำตอบคือโดยทั่วไปแล้ว เมื่อแผ่นการเจริญเติบโตปิดตัว ความยาวกระดูกจะไม่เพิ่มขึ้นอีก ทำให้ความสูงจะหยุดพัฒนา อย่างไรก็ตาม ท่าทางและสุขภาพของกระดูกยังสามารถปรับปรุงได้ เช่น
- ปรับท่าทางให้ตรง ลดการหลังค่อมหรือโค้งของกระดูกสันหลัง ทำให้ดูสูงขึ้น
- การยืดกล้ามเนื้อ เช่น โยคะ หรือการยืดหลัง ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของกระดูกสันหลัง
- การรักษาโรคหรือภาวะผิดปกติ เช่น โรคกระดูกพรุนในผู้ใหญ่ ที่อาจทำให้กระดูกยุบตัวและสูงลดลง
วิธีสังเกตว่าเราใกล้ “หยุดสูง” หรือยัง?
- ช่วงเวลาที่ประจำเดือนมา (ในเพศหญิง)
ถ้าเริ่มมีประจำเดือนแล้ว ความเร็วในการเพิ่มความสูงจะช้าลงมาก - การเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย
การเกิดขนตามร่างกาย เสียงเปลี่ยนแปลง เป็นสัญญาณว่าร่างกายเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์และกระดูกจะเริ่มปิด - การเติบโตที่ช้าลง
ถ้าสังเกตว่าความสูงไม่เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญในช่วง 6 เดือนถึง 1 ปี อาจเป็นสัญญาณว่าแผ่นการเจริญเติบโตเริ่มปิด - ตรวจวัดด้วยรังสี X-Ray
แพทย์สามารถตรวจสอบความหนาและการปิดของแผ่นการเจริญเติบโตด้วยภาพรังสีเพื่อประเมินสถานะ
เมื่อไหร่จะหยุดสูง? ไขข้อสงสัยและวิธีดูแลตัวเองตั้งแต่วันนี้
การหยุดสูงไม่ใช่เรื่องลึกลับ แต่มีหลักการทางชีววิทยาที่ชัดเจนว่าการเติบโตของกระดูกจะสิ้นสุดลงเมื่อแผ่นการเจริญเติบโตปิดตัว โดยทั่วไปเพศหญิงจะหยุดสูงเร็วกว่าชายเล็กน้อยเนื่องจากเริ่มเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ก่อน
การดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสมตั้งแต่เด็ก เช่น การรับประทานอาหารที่ดี การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการพักผ่อนเพียงพอ เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้กระดูกพัฒนาเต็มศักยภาพ และช่วยให้เราสูงได้มากที่สุดก่อนแผ่นการเจริญเติบโตจะปิด
เมื่อแผ่นการเจริญเติบโตปิดตัวแล้ว ถึงแม้จะไม่สามารถเพิ่มความสูงได้ แต่การรักษาท่าทางและการดูแลกระดูกอย่างเหมาะสมก็ช่วยให้รูปร่างดูดีและสุขภาพแข็งแรง
ช่วงเวลาทองของกระดูก: อย่าปล่อยผ่าน ถ้าอยากสูงและแข็งแรง
ความรู้เรื่องช่วงเวลาที่ กระดูก ปิดตัวช่วยให้เราเข้าใจพัฒนาการทางร่างกายของตนเองและลูกหลานได้ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นวัยเด็ก วัยรุ่น หรือแม้แต่ผู้ใหญ่ที่สนใจดูแลสุขภาพกระดูก
หากคุณหรือคนที่คุณรักยังอยู่ในช่วงวัยเจริญเติบโต การใช้ประโยชน์จากช่วงเวลานี้ให้เต็มที่ด้วยการดูแลโภชนาการ ออกกำลังกาย และพักผ่อนให้เหมาะสม จะเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าต่อสุขภาพในระยะยาว
และถ้าอยากรู้ข้อมูลหรือคำแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับการดูแลกระดูกและพัฒนาการของร่างกาย สามารถสอบถามหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญได้เสมอ เพราะความสูงและสุขภาพดีเป็นเรื่องที่ทุกคนควรใส่ใจอย่างจริงจัง
สมัครสมาชิก DW368 รายละเอียดโบนัส